1789 Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi'nin ikinci maddesinde “insanın doğal ve zaman aşımına uğramayan hakları” tabiri ile kendisine yer bulan, mülkiyet hakkı, sözlük anlamı açısından, belli bir nesne, taşınmaz ya da taşınır mal üzerinde sahibine tasarruf etme, yararlanma ve kullanma yetkileri veren bir haktır. Mülkiyet hakkı, tarihte üstünde oldukça fazla tartışmaların meydana geldiği konular arasındadır. Çünkü tarih boyunca mülkiyet kavramı ve mülkiyet hakkının kapsamı ve niteliğine yönelik düşünceler, dönemlere, toplumlara, kişilere, ideolojik ve felsefi bakış açılarına ve devlet sistemlerine göre farklılıklar göstermiştir. Türkiye’de de1961 ve 1982 Anayasalarına göre mülkiyet hakkı temel bir hak olarak düzenlenmiştir. Ne var ki söz konusu anayasalar mülkiyet hakkının hukuki muhtevası, konusu ve niteliği yönünde herhangi bir hükme sahip değildir. Anayasa Mahkemesi mülkiyet hakkını ayni ve temel bir hak şeklinde vasıflandırırken mülkiyet hakkının maddi ve gayri maddi mallar üzerinde tasarruf, yararlanma ve kullanma yetkileri verdiğini kabul etmektedir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek 1 No’lu Protokolün 1. Maddesinde mülkiyet hakkı düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre, hakkın garantisi, bu hakkın hangi durumlarda kısıtlanabileceği, bir diğer ifadeyle hangi hallerde bu hakkın ihlalinin mazur görülebileceği öngörülmüştür. Anayasa Mahkemesi de son dönemde verdiği bireysel başvuru kararlarında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının etkisi altında kalmıştır. Araştırma kapsamında aktarmaya çalışılan istatistikler, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin mülkiyet hakkı ihlalleriyle ilgili kararlarında ne yazık ki üst sıralarda yer aldığını göstermektedir. İç hukuk ve İnsan hakları hukukunda yer alan insan hakları davaları söz konusu olduğu zaman, bilhassa bireysel başvuru yollarının kullanılmasında Anayasa Mahkemesi ve kamu kurumlarına kayda değer sorumluluklar düşmektedir. Bu noktada insan hakları ve temel hak ve özgürlüklerin korunmasına ilişkin Anayasa Mahkemesi tarafından tatmin edici bir yargılama yapılması paralelinde bütün yargı mercilerine kılavuzluk edecek bir içtihat tesis edilmesi çok önem taşımaktadır. Bu aşamada temel hak ve özgürlükler ve kamu otoritelerinin ve adaletin doğru yönetimi konusunda farkındalığın artırılması, temel hak ve özgürlüklerin korunması bağlamında karnenin kalıcı olarak revize edilmesinin önemli bir yoludur.

Anahtar Kelimeler: mülkiyet, Mülkiyet Hakkı, Anayasa Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi

The right to property, which was included in the second article of the 1789 French Declaration of the Rights of Man and Citizen with the expression "the natural and timeless rights of man", in terms of its dictionary meaning, is a right that gives its owner the power to dispose, benefit and use a certain object, immovable or movable property. The right to property is among the subjects on which there has been quite a lot of discussion in history. Because throughout history, the concept of property and the ideas about the scope and quality of property rights have differed according to periods, societies, individuals, ideological and philosophical perspectives and state systems. In Turkey, the right to property is regulated as a fundamental right according to the 1961 and 1982 Constitutions. However, the mentioned constitutions do not have any provision regarding the legal content, subject and nature of the property right. While the Constitutional Court characterizes the right to property as a real and fundamental right, it accepts that the right to property gives the right to dispose, benefit and use over tangible and intangible goods. The right to property is regulated in Article 1 of Protocol No. 1 to the European Convention on Human Rights. According to the regulation in question, it is stipulated that the right is guaranteed, in which cases this right can be restricted, in other words, in which situations the violation of this right can be justified. The Constitutional Court has also been under the influence of the decisions of the European Court of Human Rights in its recent individual application decisions. The statistics tried to convey within the scope of the research show that Turkey unfortunately ranks high in the decisions of the European Court of Human Rights on property rights violations. When it comes to human rights cases in domestic and human rights law, significant responsibilities fall on the Constitutional Court and public institutions, especially in the use of individual remedies. At this point, it is very important to establish a jurisprudence that will guide all judicial authorities in parallel with a satisfactory trial by the Constitutional Court regarding the protection of human rights and fundamental rights and freedoms. At this stage, raising awareness on fundamental rights and freedoms and the correct management of public authorities and justice is an important way of permanently revising the scorecard in the context of protecting fundamental rights and freedoms.

Keywords: Property, Property Rights, Constitutional Court, European Court of Human Rights.