Kültürel değişim karşısında toplumlar, kimliklerini meydana getiren kültürel unsurları koruma çabası içindedir. Bu unsurlar arasında maddi kültür varlıkları, taşınır ve taşınmaz nitelikleriyle önemli bir yer tutar. Halı ve kilimler, toplumların maddi ve manevi dünyalarına ait kültürel birikimi yansıtan taşınır kültür varlıkları olmakla birlikte geleneksel yapıları ile de somut olmayan kültürel miras kapsamında ele alınmaktadır. Halı ve kilimler kültürümüzü yansıtan köklü bir geleneğin belgeleridir. İşlevleri ile sosyal hayatın bir parçası olmanın ötesinde, üretildiği dönemin tasarım anlayışını, estetik zevkini gösteren bir nitelikleri ile toplumların kültürel kimliğini ortaya koyan unsurlardan biridir. Organik yapıları ile korumanın zor olduğu dokumalar, toplum ve ait olduğu kültürle olan bağı güçlendirebilecek kültürel unsurlardır. Dokuma geleneğimiz içinde özel bir yere sahip olan halı ve kilimler, taşıdığı kültürel, tarihsel ve sanatsal değere bağlı olarak müze ve özel koleksiyonlarda değer görmekte ve evrensel kültüre katkı sağlamaktadır. Bu eserlerin değerini kaybetmeden gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için; taşıdığı kültürel değerin ortaya konulması, koruma ve onarım bakımından doğru yaklaşım şeklinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Onarılacak halının ya da kilimin taşıdığı kültürel değere bağlı olarak yapılacak işlemve uygulamalar değişebilmektedir. Günlük hayatta dekoratif amaçlı kullanılan bir dokumanın onarımı için yeniden işlev kazanması öncelik olmaktadır. Bu çalışmada halı ve kilimlerin onarımı teknikleri, onarım öncesi işlemler, onarım teknikleri ve onarım sonrası işlemleri olmak üzere tüm süreçler anlatılmıştır. Literatür araştırması ve alan araştırma yöntemi ile konunun belgelenmesi için Isparta’da Cengiz Akkuş restorasyon atölyesinde ve Aksaray Sultanhanı’nda ki Mustafa Solak restorasyon atölyelerinde uygulamalar gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kültürel Miras, Koruma, Onarım, Halı, Kilim

In the face of cultural change, societies strive to protect the cultural elements that make up their identities. Among these elements, material cultural assets have an important place with their movable and immovable properties. Although carpets and rugs are movable cultural assets that reflect the cultural accumulation of the material and spiritual worlds of societies, they are also considered within the scope of intangible cultural heritage with their traditional structures. Carpets and rugs are documents of a deep-rooted tradition that reflects our culture. Beyond being a part of social life with its functions, it is one of the elements that reveal the cultural identity of societies with its qualities that show the design understanding and aesthetic taste of the period in which it was produced. Textiles, which are difficult to protect with their organic structures, are cultural elements that can strengthen the bond with the society and the culture they belong to. Having a special place in our weaving tradition, carpets and rugs are valued in museums and private collections depending on their cultural, historical and artistic value and contribute to the universal culture. In order to transfer these works to future generations without losing their value; It is important to reveal the cultural value it carries and to determine the correct approach in terms of protection and restoration. Depending on the cultural value of the carpet or rug to be repaired, the procedures and applications may vary. Re-functioning of a fabric used for decorative purposes in daily life is a priority for repair. In this study, repair techniques of carpets and rugs, pre-repair operations, repair techniques and post-repair processes are explained. Practices were carried out in Cengiz Akkuş restoration workshop in Isparta and Mustafa Solak restoration workshops in Aksaray Sultanhanı for literature research and field research method to document the subject.

Keywords: CulturalHeritage, Conservation, Repair, Carpet, Rug